Mijn derde jaarverslag als GroenLinks wethouder in Maastricht. Wat vliegt de tijd. Nog een jaar voor de boeg en dan gaat Nederland alweer naar de stembus voor een nieuwe gemeenteraad. En wie weet ook voor een gekozen burgemeester.

Wat dat betreft moet politiek Den Haag nu snel helderheid verschaffen want de verkiezingen beginnen hun eerste schaduwen vooruit te werpen. Maar voor het zover is eerst dit verslag met een terugblik op 2004: in bestuurlijke zin opnieuw een hectisch jaar voor Maastricht vooral door het opstappen van twee collega’s. Voor de betrokkenen vooral een persoonlijk drama, dat je niemand gunt. Ook dat is politiek anno 2004. Maar los van deze politieke beslommeringen  gelukkig genoeg te melden vanuit de GroenLinkse inhoud.

Politieke hoofdthema’s uit de eigen portefeuille

Malberg en Caberg Malpertuis: door op de ingeslagen weg
Voor de twee grote herstuctureringsopgaven in Maastricht-West zijn afgelopen jaar samen met bewoners en corporaties concrete resultaten behaald.
In Malberg zit de schop op verschillende plaatsen letterlijk in de grond: het zorgcentrum , de sportkantine en het bedrijfsverzamelgebouw zijn in aanbouw, de sloop van de eerste woningen is achter de rug. Samen met bewoners worden de plannen voor verschillende deelprojecten verder uitgewerkt en in 2005 start de bouw van drie woningbouwcomplexen in de wijk. Betrokkenheid van bewoners blijft voor mij een voornaam speerpunt en dus proberen we die op allerlei manieren gestalte te geven: Voor de jeugd bijvoorbeeld via het samen met het CNME en Traject opgezette project ‘wenswijk’ én de aanstelling van jaarlijks roulerende wijkambassadeurs, voor ouderen via de zorgcirkels en in het algemeen bijvoorbeeld via de jaarlijkse Dag van Malberg.
In Caberg Malpertuis zijn voor de eerste deelprojecten concrete interactieve stappen gezet in de planvorming. De toekomst van de groene wig tussen beide wijken is daarbij een belangrijke: van een achterkant situatie willen we van deze wig juist de verbindende voortuin van beide wijken maken. De burgerparticipatie in de plannen heeft ertoe geleid dat een eerste politiek besluit over sloop van enkele complexen zonder opzienbarende commotie is genomen. Sterker nog: de politieke besluitvorming liep eigenlijk achter de feiten aan: de buurt wil vooral tempo! Daarnaast afgelopen jaar via zgn. doe-avonden samen met betrokken buurtbewoners speciaal stilgestaan bij het oplossen van een aantal sociale vraagstukken in de wijk. In de oplossingssfeer is daarbij vooral stilgestaan bij de bijdrage die de buurt daarbij zelf kan leveren (denk daarbij bijvoorbeeld aan de introductie van geveltuin-projecten, het oprichten van een welkomstcomitee voor nieuwe buurtbewoners en een gezamenlijke schoonmaakdag voor de buurt. Komend jaar zullen op basis van deze ingrediënten definitieve besluiten vallen.

Jekerpark: 10 hectare openbaar groen erbij!
In 2004 was het zover: na 2 jaar voorbereiding heb ik in mei het Jekerpark mogen openen. Als landelijke uitloper van het stadspark is het denk ik een waardevolle aanvulling van het openbaar groen in onze stad met een goed evenwicht tussen ecologie en recreatie. 10 hectare groen, mét een geslaagde kunsttoepassing in de vorm van een gedichten-route én een oplossing voor de hoogwaterproblematiek in het Jekerdal. Afgelopen jaar veel complimenten hierover ontvangen, ook persoonlijk voor mij een resultaat om trots op te zijn. En naar de toekomst nog meer kansen waar ik me sterk voor maak: uitbreiding van de wandelroute richting Kanne ligt in het verschiet en met de gemeentelijke sturing op de toekomst van de Tapijnkazerne kan ook de nu nog kwetsbare schakel tussen Stads- en Jekerpark verder body gaan krijgen.

Estafette stad en Land: eerste resultaten voor een groene toekomst van het Zouwdal
In navolging op mijn berichtgeving in het vorig jaarverslag heeft de bewonersparticipatie rond de planvorming in Maastricht West en het Zouwdal haar eerste succes behaald. Het Grensschap Albertkanaal dat als burgerinitiatief haar inbreng levert voor de planontwikkeling van een ecologisch/agrarische corridor als buffer voor de verstedelijking aan de westrand van de stad, heeft haar visie gepresenteerd. In navolging daarvan hebben zowel de gemeente Maastricht, Lanaken als Riemst een forse financiële startbijdrage vrijgemaakt voor realisering van de plannen. Via een lopende Interreg-subsidie is de kans groot dat het totaal financieel ook rond komt en uitgevoerd kan gaan worden.

Afval: inzet op alle schaalniveaus
Als vertegenwoordiger van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) voor Zuid Nederland (Zeeland, Barabant, Limburg) in het Afval Overleg Orgaan (het adviesorgaan op afvalgebied van staatsecretaris Van Geel) de VNG-stem flink laten horen daar waar het de voorgenomen afschaffing van de verplichting tot gescheiden GFT inzameling betrof. Een krachtig VNG geluid heeft deze onheilspeiling weten te keren. Het voorstel is door de staatssecretaris uiteindelijk van tafel gehaald. Daarnaast vertegenwoordig ik komend jaar samen met een collega uit Hengelo de VNG in de onderhandelingen met VROM en het bedrijfsleven over de toekomst van het verpakkingenconvenant. Inzet vanuit de gemeenten is helder: analoog aan de ons omringende landen moet het bedrijfsleven haar verantwoordelijkheid voor verpakkingsmateriaal nu eindelijk eens serieus invullen. Het kan niet zo zijn dat statiegeld wordt afgeschaft en de gemeenten en de burger de financiële dupe zijn voor de 85 miljoen die het de gemeenten anno 2004 reeds kost om verpakkingen in te zamelen, dan wel uit de openbare ruimte op te ruimen. Dus een extra belasting op eenmalige verpakkingen (die dan de consument (en dus niet de burger) betaalt) en met dat geld het bedrijfsleven ook mee laten betalen voor het inzamelen dan wel opruimen van de rotzooi. Dat wordt een spannende onderhandelingstafel komend jaar!

Op Limburgs schaalniveau heb ik als vice-voorzitter van de Vereniging Afvalsamenwerking Limburg samen met collega Govers uit Stein stevige onderhandelingen gevoerd met Essent-milieu om op basis van een evaluatie het bestaande contract (looptijd tot en met 2008) voor de verwerking van het Limburgs huishoudelijk afval open te breken. En met resultaat: Dankzij deze verdiepingsslag besparen de Limburgse gemeenten tot en met 2008 ongeveer 4,5 miljoen euro. Komend jaar zet ik vooral in op het goed in de markt zetten van een Europese aanbesteding van de verwerking van het Limburgs afval vanaf 2009. Met opengaande grenzen en nieuwere milieuvriendelijkere technieken moete het vanaf dan nog goedkoper kunnen. Uiteindelijk doel voor Maastricht: een einde aan de gestage groei van de afvalstoffenheffing. Dat moet echt haalbaar zijn!!

In de eigen stad in 2004 met de vaststelling van het meerjaren afvalprogramma breed politiek draagvlak verworven voor het doorgaan op de ingeslagen Diftar weg. Naar de nabije toekomst drie accenten:

  • Als we de burger vragen haar afval te scheiden moeten de voorzieningen op orde zijn: daarom gaan alle milieuperrons onder grond. Voordelen: drie keer zo groot, minder ledigingen, veel beter aanzien, veel minder vervuiling. In 2004 zijn de milieuperrons bij de AH aan de Scharnerweg en in WitteVrouweveld reeds ondergronds geplaatst. De rest heeft vanwege een Europees aannbestedingstraject wel vertraging opgelopen maar desondanks wordt de belofte waargemaakt: uiterlijk zomer 2005 zijn de overige 40 perrons geplaatst. Afspraak = afspraak.
  • De stad is geen statisch geheel maar kent constant nieuwe inwoners. Communicatie over ons afvalsysteem moet dan ook continu een plek hebben. Recent daarom samen met collega Hoogma de brede langjarige campagne ‘Sjiek en Sjoen, samen doen!’ gestart.
  • Niet welwillenden en overtreders van de afvalregels in onze stad worden stringenter aangepakt en mogen dat in de portemonnee voelen. Vandaar dat sinds enkele maanden niet alleen de reguliere boete in rekening wordt gebracht maar ook de opruimkosten. Per saldo veelal een verdubbeling van het ‘financieel verlies’

De woningbouwproduktie op stoom?
Overeenkomstig het landelijk beeld blijft ook in Maastricht de woningbouwproduktie achter op de behoefte. Via een actieprogramma woningbouw onderneem ik serieuze pogingen hier een versnelling in te realiseren. De overheidsarm is echter beperkt: zelf bouwen we (gelukkig) niet. Desondanks vooral intern stevig gestuurd op stroomlijning van processen en procedures, oa. via de vaststelling van een gebruiksvriendelijke en via internet goed toegankelijke welstandsnota, zodat bouwaanvragers vooraf al meer inzicht hebben in de welstandsregels. Daarnaast kom ik binnenkort met heldere prioriteitsafspraken met de corporaties en projectontwikkelaars over versnelling van toekomstige bouwprojecten.
Eind 2004 eindigde met veel commotie over het voorgenomen huurbeleid van minister Dekker. In coproduktie met de fractie hebben we als GroenLinks in Maastricht college en raad weten te overtuigen van de noodzaak om hierover in politiek DenHaag aan de bel te trekken. En vooralsnog met resultaat: er bleek geen meerderheid voor de huurliberalisatie plannen te bestaan.

Monumenten in beweging
In 2004 zijn een aantal grote restauratieprojecten in de stad gestart. Vanuit particulier initiatief krijgt het Kruisherencomplex weer een nieuwe toekomst. Samen met Natuurmonumenten heb ik afgelopen herfst de aftrap voor de restauratie van Fort Sint Pieter kunnen doen, na twee jaar intensieve voorbereiding en het binnenhalen van forse externe financieringsbronnen (Nat.Postcodeloterij, Europees samenwerkingsverband met Noord-Franse en Belgische vestingsteden). Daarnaast starten we binnenkort de restauratie van de Dominicanerkerk. Voor de Lambertuskerk zijn op basis van de oproep naar mogelijke herbestemmingen 2 realistische plannen verder in detail uitgewerkt, waarover binnenkort, in samenhang met het recente raadsinitiatief om de kerk een kerk te laten blijven, een definitief politiek oordeel geveld zal worden. Afgelopen jaar heb ik tevens het behoud van de carre-boerderij in Wolder ondersteund en in het college verdedigd, als ook de onderzoeksresultaten van de Romeinse brug mogen ontvangen. Toch baart de monumentenzorg in Maastricht mij naar de toekomst zorgen: rijkssubsidieregeling voor restauratie houden op te bestaan en worden omgevormd tot financieel veel magerder onderhoudsregelingen, terwijl de restauratiebehoefte in de 2e monumentenstad van Nederland onverminderd groot is. In 2005 ga ik dan ook op zoek naar nieuwe financieringswegen voor lokale restauratie-projecten maar wil ik ook samen met andere monumentensteden in politiek DenHaag aan de noodbel hangen.

Overzicht van andere ‘GroenLinkse resultaten’

Overzicht van college/raadsbesluiten en ontwikkelingen met positieve relatie naar het GroenLinks verkiezingsprogramma’:

  • Nadere invulling TGV-koppeling met Luik
  • Opheffing 20 parkeerplaasten Kommelplein
  • Completering fietsroute stadspark richting Hoge brug
  • Uitbreiding van de toekenning van buurtbudgetten, ook naar niet GSB-wijken
  • Definitieve halvering verlichting Mergelweg
  • Gratis gebruik fietsenstalling Kesselskade
  • Actieve jeugdparticipatie bij (financiële) invulling van het toekomstig jeugdbeleid

Het gaat hier te ver om al deze besluiten nader toe te lichten, maar desgewenst ben ik daar natuurlijk altijd voor beschikbaar. Belangrijk politiek thema in 2004 is daarnaast natuurlijk de voorgenomen sluiting van de Enci. Alhoewel het uiteindelijk geen politiek besluit is geweest maar een interne bedrijfsmatige overweging past de sluiting wel in de GroenLinkse visie dat er voor een dergelijke industrie met alle schadelijke neveneffecten in de nabijheid van de stad op termijn geen plaats meer zou zijn.

Lopende ‘hoofdpijn’dossiers

Naast concrete resultaten is het soms ook een kwestie van volhouden. Het traject van de inhaalslag gebruiksvergunningen tbv van de brandveiligheid ligt goed op stoom maar er is nog een lange weg te gaan. Van de 1600 panden zijn ruim 100 panden nu vergund of in procedure. Wat dat betreft heeft het project een stevige versnelling doorgemaakt, maar het kan haast niet snel genoeg. Ik verwijs maar naar de brand afgelopen jaar in de Brusselse straat.
Ook de normalisatie van Vinkenslag is voor betrokken bestuurders Leers, Depondt en ondergetekende een weg van lange adem. Ondanks veel ruis op de kabel zullen dit voorjaar de eerste bewoners naar de decentrale kampjes verhuizen. Daarmee is na jarenlange voorbereiding het eerste fysieke resultaat een feit. Los daarvan heeft op velerlei vlak (Diftar-huisvuilinzameling, belastinginning) de normalisatie op Vinkenslag zelf wel reeds handen en voeten gekregen.
Tot slot staat de gemeente afgelopen twee jaar voor een forse bezuinigingstaakstelling van in totaal ongeveer 20 miljoen structureel op jaarbasis . Met veel hangen en wurgen krijgen we dat als college rond, zonder daarbij de lokale lasten meer dan trendmatig te verhogen. Deze krachtsinspanning levert gelukkig resultaat op: op de lokale lasten - ladder van de grootste 30 gemeenten van Nederland staat Maastricht inmiddels op plek 22. En dat terwijl we eind jaren negentig nog met stip in de top 3 van duurste gemeenten van Nederland stonden.

In de publieke spotlight

Het publieke optreden blijft voor een bestuurder anno 2005 een belangrijke basis voor het politiek functioneren. Het blijft zaak de dingen die je doet vooral ook te laten zien. ‘Kantoor-resultaten’ zijn wat dat betreft geen resultaten. Heldere informatievoorziening, een transparante relatie met de pers en goed voorbereid de publieke arena in zijn daarbij voor mij belangrijke elementen. In mijn rol als wethouder treedt ik in vertegenwoordigende zin actief naar buiten voor zover bijeenkomsten een directe relatie onderhouden met mijn portefeuille. Voorbeelden van het afgelopen jaar zijn o.a. Uitreiking Victor de Stuersprijs (Maastrichtse architectuurprijs), opening Wonen boven Winkels-complex boven de Perry, gespreksleider op de Limburgse afvaldag, lezing op het landelijke gemeentelijke afvalcongres, lezing op het landelijk VNG congres over ‘herstructurering in coproduktie met bewoners’, opening Jekerpark en opening IVN bomenroute. Daarnaast heb ik afgelopen jaar een landelijke GroenLinks-wethoudersdag in Maastricht georganiseerd.

Het politieke handwerk: op naar 2006!

Naast de inhoudelijke politieke thema’s gebeurde er afgelopen jaar natuurlijk ook nog van alles daar om heen: Marina Mesman en Piet Keymis die om uiteenlopende redenen afscheid namen van het college. De binnenkomst van Jacques Costongs als nieuwe portefeuillehouder welzijn. En John Aarts die in het ziekenhuis belandde met serieuze hartklachten en op doktersadvies vooralsnog rust in acht neemt. Kortom aan de collegetafel was het niet het rustigste jaar. En dat ook nog met een burgemeester die landelijk stevige uitspraken doet over de toekomst van het lokaal bestuur en zijn eigen rol en positie daarin. Wat dat betreft zullen in 2005 nog een aantal zaken vooral in politiek Den Haag moeten uitkristaliseren om helderheid te krijgen over wie wat kiest in 2006 en wie welk programma vervolgens uitvoert. Ik ben benieuwd hoe we er over een jaar voorstaan: 2005, laat uw verassingen maar komen!!

Wim Hazeu