Donkere ogen kijken ons aan. Soms verlegen lachend of voorbij huppelend achter hun moeder aan, bezig met hun computerspelletje in hun eigen wereld of lachend met elkaar in een voor ons onverstaanbare taal. De kinderen die we passeren op onze rondleiding in het asielzoekerscentrum ogen ontspannen. In het ontluisterende verhaal dat een Syrische arts vlak daarvoor met ons en de andere aanwezige politici heeft gedeeld, is voor ons een tipje van de sluier opgelicht van wat deze kinderen moeten hebben meegemaakt. Hun toekomst is onzeker, maar het hier en nu is een hemel vergeleken met waar ze vandaan komen. En de zorgen van de lokale politiek over de opvang in de voormalige gevangenis van Maastricht zijn niet nodig gebleken. Overmaze is een prima gebouw en biedt vele voordelen ten opzichte van andere asielzoekerscentra in Nederland.

Twee Syrische kinderen staan voor de groep raadsleden. Achter hen een muur, waarin in graffiti-letters de woorden RESPECT en WELKOM staan geschreven. Het meisje licht toe wat "welkom" voor haar betekent. De jongen brengt naar voren hoe belangrijk het is om respect voor elkaar te hebben. Meer respect voor elkaar, zou een hoop wereldproblemen oplossen. Over wijsheid gesproken...

Even daarvoor heeft een Syrische arts van 35 jaar toegelicht waarom hij uit zijn land gevlucht is. Drie jaar geleden was het leven goed en leefde hij in welvaart in een van de oudste steden van de menselijke beschaving. Hij had zich toen niet voor kunnen stellen hoe anders zijn leven er nu uit zou zien. Hij spreekt van een twaalfjarig meisje dat na een bombardement als enige overlevende van een gezin met vier kinderen gewond werd binnengebracht in het ziekenhuis van Aleppo. Door een gebrek aan medische middelen en skillful hands moest het linkerbeen van het meisje worden afgezet, ondanks de zeer slechte toekomstprognose die ze zou hebben als oorlogsgehandicapt kind zonder familie, zonder medische ondersteuning. Ontwaakt na de operatie zocht ze naar een herkenbaar gezicht uit haar gezin, maar trof niemand. Na de boodschap dat haar familie haar was voorgegaan naar de hemel, richtte ze zich tot het plafond en stelde een deal voor met god: haar andere been voor terugkeer van één familielid. Dit, zo verzekerde de dokter ons, gebeurt ie-de-re dag in Syrië. Het was tevens het moment voor hem dat gloeirode alarmbellen voor hem afgingen: hij en zijn gezin moesten daar weg. Die missie is tot nu toe deels geslaagd, want zijn vrouw en twee kinderen verblijven nog altijd in Syrië, in afwachting van toewijzing van een hier in Nederland ingediend herenigingsverzoek. Het dagelijkse telefoontje ter verzekering dat ze in orde zijn stelt hem maar deels gerust.

Dat zet je wel even aan het denken als je zelf een 32-jarige vader bent.

Wat opvalt is het keurige Engels waarmee de pas aangekomen bewoners ons te woord staan. De indruk dat het veelal om hoogopgeleide Syriërs gaat die de oversteek hebben gemaakt, wordt bevestigd door de mensen van het COA. De reis kost al gauw $ 30.000 en is dan ook niet iedereen gegeven. Sommigen hebben huis en houden verkocht om het geld bij elkaar te krijgen om een nieuwe start te maken in Nederland. Dat maakt het natuurlijk des te schrijnender wanneer hun asielaanvraag wordt afgewezen en ze terug moeten keren naar hun land van herkomst. Niet alleen zijn ze dan terug in een land van chaos heerst of oorlog is; zonder enig bezit of financiële middelen moeten ze daar weer van voren af aan beginnen.

Een woord van trots over de betrokkenheid van onze stad is ook op z'n plaats. Vele mensen en verenigingen hebben hun hulp aangeboden, bijvoorbeeld in de vorm van het aanbieden van kleding, het organiseren van sportactiviteiten en het helpen bij de inrichting van een bibliotheek in het gebouw. Maastricht laat zich van haar beste kant zien: wij laten vreemdelingen in nood niet in de kou staan! Als u ook uw steentje wilt bijdragen, vindt u meer informatie via deze link.

De asielzoekerscentra liggen door Nederland verspreid, maar met name in de randen van het land. De reden daarvoor is dat hier meer (geschikt) vastgoed leeg staat dan in de Randstad. En Overmaze blijkt een uitermate geschikt gebouw: in tegenstelling tot veel andere Nederlandse asielzoekerscentra beschikt het gebouw over éénpersoonskamers en sportfaciliteiten. Die laatste wil het COA ook openstellen voor inwoners uit de buurt Limmel. Als het aan het COA zou liggen, zou een verhuizing naar het oude Rijkswaterstaatgebouw aan de François de Veyestraat ook niet nodig zijn. Dat is echter wel de voorwaarde die de gemeenteraad van Maastricht aan de komst van het asielzoekerscentrum in Overmaze heeft verbonden. Dat was vanwege de historie van het gebouw (gevangenis) en vanwege de druk op de buurt Limmel, waarvan de inwoners de komst van het AZC in hùn buurt eigenlijk niet zagen zitten. De eerste overlegbijeenkomsten met buurtbewoners verlopen echter voorspoedig. De tijd zal het uitwijzen hoe het verder gaat.

Het is binnenkort overigens voor iedereen mogelijk om een asielzoekerscentrum te bezoeken: op 20 juni 2015 hebben alle AZC's hun open dag. U kunt dan Overmaze bezoeken, maar ook bijvoorbeeld het AZC Landsrade in Gulpen-Wittem, dat organisatorisch onderdeel is van het Maastrichtse AZC.