Bijdrage GroenLinks bij behandeling kaderbrief 2015: Próxima estación: esperanza
Er is een nieuwe tijd aangebroken.
Toen ik op een bepaald moment in de benoemingsprocedure voor de nieuwe burgemeester zag welke richting het uitging, begon ik te beseffen: hier is iets sensationeels in wording. Maastricht krijgt voor het eerst een vrouwelijke burgemeester. En als eerste 100.000+ stad een partijloze burgemeester. Niet omdat die aspecten – vrouw, partijloos – een rol speelden in de keuze. Maar juist omdat die aspecten géén rol speelden in de keuze. Maastricht toont met haar keuze haar vooruitstrevendheid en logenstraft hen die een half jaar geleden ons nog frameden als bekrompen en kleinburgerlijk.
Een ander voorbeeld: op 20 juni was het Roze Zaterdag in Maastricht. Op weg naar het standje op de infomarkt stopte ik eerst nog bij het Regenboogzebrapad. Dat Regenboogzebrapad dat in deze raad en daarbuiten de tongen had losgemaakt, in positieve en in negatieve zin. Daar aangekomen zag ik een groep roze dames in uitgelaten stemming. Zingend, scanderend. En poserend op die paar strepen op het wegdek, die ze luidruchtig tijdelijk in bezit namen. We moeten niet onderschatten hoezeer de emancipatie van LGBT in Nederland nog niet voltooid is. Met die paar strepen toont Maastricht ook hier haar vooruitstrevendheid en logenstraft hen die een half jaar geleden ons nog frameden als bekrompen en kleinburgerlijk. Maastricht biedt ruimte aan iedereen, ongeacht afkomst, seksuele voorkeur of geslacht. Maastricht laat mensen zichzelf zijn, zoals ze zijn. En dat laten we zien in het midden van onze samenleving, midden in het centrum van onze stad.
Ik moest op beide momenten denken aan Manu Chao’s ‘próxima estación: esperanza’. Letterlijk betekent het: ‘volgende station: hoop’. Maar esperanza betekent meer dan dat. Esperanza betekent ook het vooruitzicht, de verwachting, op al het moois dat nog gaat komen.
Een nieuwe tijd is aangebroken.
Visie én lef
Cynici zeggen dat deze stad, dit college, deze coalitie geen visie heeft, dat we geen lef tonen. Maar zij zijn abuis. Zij staren zich blind op de stabiliteit, de rust, de continuïteit, de standvastigheid en het bestendige beleid in onze stad. Het lijkt in deze tijd al een hele prestatie als je geen ex-wethouders hebt die worden verdacht van corruptie. Of wanneer je geen coalitiepartijen hebt die achter de rug van hun coalitiepartners om dealtjes proberen te sluiten met de oppositie om tot partnerruil te komen.
Je hoeft niet ieder jaar met nieuwe grote plannen te komen als je van alles in de steigers en de hijskranen hebt staan. Het project van de A2-tunnel staat op het omslagpunt van ondergrondse naar bovengrondse ontwikkeling. We staan aan de vooravond van de verlegging van de Noorderbrug. In diezelfde omgeving is de ontwikkeling van het Frontenpark in volle gang. Ondertussen bloeien er op allerlei plekken ruwe pareltjes van vernieuwing, interactie en kruisbestuiving, zoals de Brandweer en op de Tapijn. Het kloppende culturele hart in de omgeving van de Timmerfabriek krijgt steeds meer vorm. In het afvalbeleid werken we het komende jaar toe naar een nieuw beleid, waarin afval niet meer bestaat, waarin afval grondstof is.
Én we tonen lef. Den Haag was boos dat Maastricht ervoor koos haar PGB’s alvast zelf uit te keren, in plaats van ze over te dragen aan de SVB. Maastricht had een vooruitziende blik op de problemen bij de SVB en maakte een keuze voor de spreekwoordelijke burgerlijke ongehoorzaamheid om haar meest kwetsbare burgers niet de dupe te laten worden van Haagse problemen. We toonden lef. En daarom zitten we nu mee aan tafel in Den Haag om te praten over oplossingen voor de uitkeringsproblemen.
En deze aanpak smaakt naar meer: ook bij het creëren van nieuwe banen voor de meest kwetsbaren op de arbeidsmarkt zal het noodzakelijk zijn de randen van de regelgeving op te zoeken en wellicht daar een beetje overheen te gaan. GroenLinks is blij met het antwoord van wethouder Willems dat hij ook bij de aanpak van de Participatiewet die richting in wil slaan.
Zijn we daarom klaar? Nee, natuurlijk niet. We zijn nooit klaar. Er staat veel in de steigers en de hijskranen, maar er is ook veel om naar uit te zien: nos espera la esperanza, ons wacht het vooruitzicht op het moois dat nog gaat komen.
De Griekse clash: een kruispunt van het oude neoliberalisme naar een nieuwe tijd
Dat doen we in een tijd waarin zich buiten onze stad donkere wolken samenpakken. De Griekse schuldencrisis domineert het nieuws. Het is een kruispunt van de clash tussen het neoliberalisme van de afgelopen decennia en een nieuwe tijd waarin we een eind maken aan het economisme dat alles wat waardevol is in onze maatschappij heeft gereduceerd tot een rekensom. Waarin de Haagse coalitie van PvdA en VVD eerst zo’n beetje al het sinds de oorlog opgebouwde sociale beleid financieel heeft afgebroken, en nu zegt iedereen er een beetje op vooruit te willen laten gaan. Iedereen? Bijna iedereen. Namelijk behalve zij die het minst te besteden hebben, zij met een uitkering, zij die moeten leven op of onder bijstandsniveau. Geheel in de neoliberale traditie gaat deze regering er namelijk van uit dat als die luie mensen er achter komen dat ze meer kunnen verdienen als ze een baan nemen, dat ze dan wel van die bank af komen. Dat als we mensen maar genoeg pesten met duizend ingewikkelde formulieren en een duimen-aandraai-behandeling ze vanzelf in actie komen. Maar het probleem van onze maatschappij is niet het gebrek aan werk. Het is het gebrek aan betaalde banen dat in minstens viervoud door het aantal werkzoekenden overstegen wordt.
Het basisinkomen als middel voor meer maatschappelijke ontplooiing
Een oplossing voor dat probleem is een basisinkomen. Het is namelijk onzin dat mensen niet willen werken. Een basisinkomen biedt mensen de ruimte om tijd te steken in waardevolle arbeid waar niet direct een financiële vergoeding tegenover staat. Om vrijwilligerswerk te verrichten waar ze nu als WW- of bijstandsgerechtigde een maand op voorhand toestemming voor moeten vragen aan het UWV. GroenLinks omarmt dan ook de breed vanuit de raad en door het college ondersteunde plannen om tot een experiment met een basisinkomen te komen. Dat moet wat ons betreft verder gaan dan een eenvoudiger en menselijker uitkering van een bijstandsuitkering aan de volstrekt kanslozen van onze maatschappij.
Een cultureel basisinkomen
De culturele sector is juist kwetsbaar gebleken in deze jaren van bezuinigingen en ook in onze stad, nota bene een van de nationale culturele brandpunten, heeft het cultuurbeleid niet aan de bezuinigingen kunnen ontkomen. Zoals we hebben afgesproken in het coalitieakkoord gaat GroenLinks niet aan die bezuinigingen tornen, maar we blijven beweging en vernieuwing verkiezen boven stilstand. Wat GroenLinks betreft maakt van het basisinkomen-experiment daarom ook een cultureel basisinkomen uit. Daarmee tonen we namelijk pas écht lef. We kunnen daarmee kunstenaars en artiesten de ruimte bieden om te vernieuwen, om te innoveren, kortom om kunst en cultuur bruisend onderdeel te laten zijn van deze stad. Culturele activiteiten maken onze stad spannend, versterken datgene wat in economistische termen ‘het vestigingsklimaat’ heet. De winst van het koopzondagenbeleid zit ‘em bijvoorbeeld helemaal niet in de winkelketens die wekelijks op zondag geopend zijn, maar in de culturele activiteiten. Er gebéúrt dan wat in de stad.
Culturele esperanza
Op dit punt, cultuur, mag u het komende jaar ook het een en ander verwachten van GroenLinks: we zullen initiatieven tonen op het gebied van de culturele broedplaatsen en zullen plannen uitwerken voor een regelluwe cultuurzone waarin culturele experimenten alle ruimte zal worden geboden. En ondertussen zullen we alert zijn op de herijking van het Rijkscultuurbeleid en welke kansen dit biedt voor onze stad. Dát is onze esperanza.
Over groen, mobiliteit, luchtkwaliteit en duurzame energieopwekking
GroenLinks zou GroenLinks niet zijn als we in onze bijdrage niets zouden zeggen over de groene kant van het gemeentelijke beleid: de mobiliteit en de bereikbaarheid van onze stad, de luchtkwaliteit, de duurzame opwekking van energie.
Duurzame energierevolutie urgent dankzij Urgenda
Om met dat laatste te beginnen: enkele jaren geleden is de package deal van energieopwekking in onze stad uit wind-, zonne- en waterkracht in het slop geraakt in het windmolendebat. GroenLinks heeft de ambitie om de ontwikkelingen rondom duurzame energieopwekking in onze stad weer op te pakken. De wereld en de technologische ontwikkelingen op dit gebied zijn niet stil blijven staan. En bovendien kunnen we ons geen stilstand veroorloven als we in 2030, niet alleen afvalloos, maar ook klimaatneutraal willen zijn. De rechter heeft in de Urgenda-zaak de Rijksoverheid een flinke uitbrander gegeven voor haar jarenlange getalm om Nederland écht vooruit te helpen naar een duurzame toekomst. Over esperanza gesproken!
Lopende ontwikkelingen rondom mobiliteit en bereikbaarheid van de stad
Ik refereerde eerder al aan de ontwikkelingen rondom de Groene Loper bovenop de A2 en de verlegging van de Noorderbrug. Verder zijn en worden er stappen gemaakt om fietsverbindingen te verbeteren, zoals onder andere het initiatief van GroenLinks en de PvdA omtrent een definitieve oplossing voor de Mergelweg. We zetten alle zeilen bij om de OV-verbinding met het Vlaamse achterland te verbeteren door aanleg van de tram. En op provinciaal gebied kunnen we met de gunning van het OV aan Arriva sterk verbeterde OV-verbindingen met Luik en Aken verwachten, evenals elektrische stadsbussen.
GroenLinks wil voorúítkijken: daarom twee moties
Het is wat GroenLinks betreft daarom langzaam aan tijd om vooruit te kijken, om nieuwe stappen in beeld te brengen, om door te kunnen pakken zodra de voltooiing van die grote infrastructurele projecten nadert. We dienen daarom twee moties in, waarvan de inhoud in onze ogen bijdraagt aan verdere verbetering van de luchtkwaliteit en bereikbaarheid van onze stad.
Motie Luchtkwaliteit binnenstad
Motie Uitwerking infrastructuur naar het westen van onze stad
Omdat ik het zelf niet beter kon formuleren wil ik eindigen met een citaat van mijn generatiegenoot en politiek leider van GroenLinks, Jesse Klaver:
“(…) ik wil dat idealen centraal staan in de besluiten die ik neem. Zuinig zijn op de aarde. Mensen in staat stellen hun hart te volgen. Iedereen draagt bij en niemand laten we achter. We moeten een nieuw evenwicht vinden, tussen markt, samenleving en overheid. Met wat minder markt, met een andere overheid en met meer samenleving. Er is behoefte aan politiek waarbij niet alleen telt wat we in geld kunnen uitdrukken, maar waarin ook telt wat intrinsiek waardevol is: natuur, vriendschap, kunst, gezond voedsel.
Dat is de politiek waar wij aan willen werken. Wij leggen ons niet neer bij de status quo.
(…)
Vooruitgang begint met een doel, een ideaal. Niet met een rekensom of met een model, maar met een keuze over wat we belangrijk vinden. Wat we zelf hebben opgebouwd, kunnen we ook zelf veranderen. Dát is hoop.”.
Kortom, in drie woorden samengevat: Próxima estación: esperanza!