Mijn stelling is dat autoluw niet op zichzelf kan staan. Het mag geen geïsoleerd politiek plan zijn, maar moet zijn ingebed in een visie op, in dit geval, het Maastricht van de toekomst. Er is wel gezegd dat automobiliteit een groot aandeel heeft in de urban cancer die de vitaliteit van veel steden aantast. Wij zijn zo mobiel dat we daarmee de leefbaarheid van de stad verlammen. We vermoeden dat het gezonder is om door de stad te lópen (de uitlaatgassen daargelaten), maar nemen de bus en kijken meewarig naar de enkeling die zich op maandagochtend op de Grote Staat tussen de vrachtwagens heenwurmt.
De briljantste kans om Maastricht op revolutionaire wijze autoluw te maken, glipt as we are speaking tussen onze vingers door. Had de enorme investering van de A2-tunnel niet extra kunnen renderen als we hadden ‘doorgepakt’ met een ondergronds netwerk van parkeergarages? Maastricht als stad der autocomben (met gratis autodrop en autojam): een subterraan stelsel van parkeergelegenheden als een positief riool van automobiliteit.
Zo’n vergezicht moet politici toch in beweging brengen!?
Of Q-park prikkelen tot new business development?
Voor de citybranding is die A2-tunnel trouwens een aanfluiting, vertelde iemand. Ben je net enthousiast over het prachtige panorama vanaf de Kruisberg, sturen ze je een tunnel in! Weet u hoe Lyon eruit ziet? Ik ontdekte het pas toen ik op zekere dag de tunnel míste.
De Maastrichtse autocomben kunnen een debacle à la Lyon compenseren. Zoals je nu vanuit de tunnel in de Van-Hasseltkade zó de Mosae-Forumgarage infloept, steek je straks makkelijk door naar Vrijthof, Onze Lieve Vrouwen, Belvédère of Tapijn! De autocomben als logistiek Ei van Columbus om de vreemdeling naar de betoveringen van een autoluw Maastricht te leiden: waar een wil is, is misschien nog altijd een weg.
Mijn tweede punt is dat autoluw vraagt om groenrijk. De groene rambla’s op de tunnel zijn straks slechts een zijtak van een wijdvertakte groene infrastructuur, met het Frontenpark en het Sphinxpark 3.0 als green hubs die de rest van de stad infecteren en insemineren. We hebben het straks niet meer over de longen van de stad. De stad ís dan zijn eigen longen (Lung City).
Tel autoluw en groenrijk bij elkaar op, en je kijkt in het universum van een inspirerende stad. Met als parool: auto’s alleen als het niet anders kan; groen, gezond en inspirerend overal waar het kan. Inspirerend wil ook zeggen: zelf ademend, met volledige autonomie over de eigen zuivere luchtvoorziening; Klaor Loch forever!
Wat mij betreft schakelen we nog een paar versnellingen hoger, en maken ook werk van binnenstedelijk wilderniswonen. Geef de Stationsstraat, Avenue Céramique, de Wilhelminasingel en alle andere singels terug aan de natuur! Verwijder het asfalt, laat onkruid, bomen, beesten en hun gang gaan. Binnen infrastructurele randvoorwaarden die gratis zijn geschonken door de consortia die ons de nieuwe Grensmaas schenken.
We geven daarmee ook een stuk aarde terug aan de mensen. Delen van de nieuwe stedelijke natuur bombarderen we tot stiltegebied: inspirerende vegetatieve corridors waarin je heerlijk kunt verdwalen en muisstil kunt luisteren naar de stem van de creativiteit die huist in ieder mens. Een groene Stilstraat parallel aan de Spilstraat, daar moet het politieke hart toch harder van gaan kloppen!
Wonen in de wilde natuur kan helpen om als mens te worden wie je diep van binnen al bent. Maak van Maastricht een Wildernes City met de verzoening van mens en natuur als wenkend perspectief dat hier van minuut tot minuut groeit en bloeit. Een stad die diep van binnen alláng begreep dat het niet eenzijdig gaat om cultuur. Maar om cultuur en natuur die elkaar in een stedelijke omgeving omhoog tillen naar nieuwe menselijke waarheden waarover de meeste politici zelfs in hun stoutste dromen niet meer durven te dromen.
En nu we toch bezig zijn: waarom geen stedenband met Manaus? In die Braziliaanse oerwoudstad groeit bijna geen boom. Wat zullen onze vrienden opkijken van Maastricht als Amazonestad aan de brede stroom der Maas!
Terug met twee benen in de autovolle werkelijkheid. De drie-eenheid van autoluw, groenrijk en inspirend vraagt om een sluwe strategie: eerst het hart, dan het hoofd. De film La Belle Verte drukt de kijker met de neus op de banaliteit van onze stedelijkheid en mobiliteit. Wat mij betreft gaat een commissie eerst eens die film bekijken. Om vervolgens Maastricht een kans te geven als La Belle Verte van de nabije toekomst. Laten we daar vol gas en in de hoogste versnelling, maar ook lopend en licht onthaast naar toe gaan! Op de muziek van Traffic Jam: “I wonder who's gonna win this great big race, mechanical man or the natural pace...”
Samenvattend stel ik voor dat jullie je met een sluwe agenda opwerpen als wegbereiders voor autoluw, groenrijk en inspirerend. Dan zorg ik voor de autodrop.
Govert Derix is filosoof, adviseur en de schrijver van Sterrenmoord