Hoe staat het met de uitvoering van het Uitdagingsrecht in andere steden? Een verslag van een netwerkbijeenkomst van het VNG door ons raadslid Marlise Korsten.

Afgelopen vrijdag (29-01-2016) was ik op uitnodiging van de VNG bij een informeel overleg van raadsleden uit den lande over het Right to Challenge, ofwel het Uitdagingsrecht zoals het in Maastricht inmiddels heet. Er waren raadsleden uit Arnhem, Eindhoven, Aalsmeer, Amstelveen, Utrecht en een samengevoegde gemeente in de buurt van Gouda. Een gemengd gezelschap met allerlei vragen over het Right to Challenge.

In sommige gemeenten was het idee al besproken in de Raad, in andere zijn raadsleden nog bezig te bekijken hoe dit recht zo goed mogelijk kan worden ingebed in hun lokale situatie. En allemaal hebben we vragen: wat is nu een echt initiatief conform Right to Challenge, hoe moet je een initiatief beoordelen en door wie, wat betekent het Uitdagingsrecht voor je rol als raadslid/volksvertegenwoordiger.

Thijs Harmsen (www.righttochallenge.nl) leidde het gesprek. Bij een echte uitdaging zeggen burgers tegen de overheid: u voert nu deze dienst uit maar wij kunnen dat beter, geef ons het budget maar, dan doen we het zelf. In de meeste gevallen gaat het nu om een dienst in het kader van de WMO en/of groenonderhoud. Naar verwachting zal het Right to Challenge ook opgenomen worden in de nieuwe Omgevingswet en te voorspellen valt dat er dan veel meer plannen en ideeën zullen komen omdat dan ook allerlei initiatieven op het gebied van ruimtelijke ordening, inrichting openbare ruimte etc kunnen worden ingediend.

Tot op dit moment zijn er nog niet veel echte zuivere initiatieven als Challenge ingediend laat staan in uitvoering genomen. Er zijn wel enkele projecten in voorbereiding (voorbeeld De Jutter in Utrecht). Iedereen is nog aan het kijken en denken en overleggen. Ook ambtenaren zijn daarmee bezig; er is een aardig dekkend netwerkje van ambtelijke leerateliers. Wat weten we tot nu toe? Ik noem een aantal belangrijke zaken die we als gemeenteraadsleden ter harte moeten nemen:

  • Inkoopregels kunnen heel belemmerend zijn voor initiatieven; als er in de gemeentelijke inkoop-regelgeving allerlei bepalingen zijn over bijvoorbeeld minimale omvang van opdrachten kan dat al tot problemen voor indieners leiden. Opruimen die regels dus.
  • Ook allerlei juridische regels (moet je rechtspersoon zijn?) kunnen smal of breed geïnterpreteerd worden. Idem: opruimen.
  • Het is belangrijk om heel goed af te spreken wie de beslissing neemt over de goed- of afkeuring van een initiatief.
  • Probeer te zorgen dat bij een initiatief altijd een driemanschap betrokken is: de initiatiefnemer, een raadslid en een ambtenaar.
  • Vraag de initiatiefnemer ook om een lusten- en lastenanalyse te maken.
  • Zorg in ieder geval dat initiatiefnemers de beschikking kunnen krijgen over alle belangrijke informatie (hoeveel geeft de gemeente nu uit aan een bepaalde dienst, doet de gemeente die dienst helemaal zelf of zijn commerciële partijen ingeschakeld?).
  • Wat doe je als er een initiatief komt dat gedragen word door bewoners in een buurt maar waarover je, vanuit je verkiezingsprogramma, anders tegenaan kijkt?

De aanwezigen spraken af elkaar over en aantal maanden weer te treffen om de voortgang en ervaringen uit te wisselen. Ook in Maastricht moeten we doorgaan om onze ideeën over burgerparticipatie tot en met initiatieven om taken over te nemen, verder te ontwikkelen. Mocht je daaraan willen bijdrage laat me dat dan weten (marlisekorsten@hotmail.com). Dan organiseer ik een brainstorm-bijeenkomst.

Marlise Korsten