De transformatie van de ENCI-groeve heeft de laatste tijd (gelukkig) ineens weer ieders aandacht.
Wat daar na 100 jaar mergelwinning wordt ondernomen om een prachtig en spannend gebied terug te geven aan de Maastrichtenaren is belangrijk: het is een groot en langjarig project waar we heel lang heel veel plezier van kunnen hebben met zijn allen. Als we het goed doen, tenminste.

Zwemplas
Recentelijk is er veel te doen geweest over de zwemplas. Deze werd als eerste functionele plek in de groeve zonder veel voorzieningen provisorisch opengesteld en in korte tijd totaal onder de voet gelopen.
Hoe kun je aan je succes ten onder gaan.....
Vervolgens werd door de eigenaar, Natuurmonumenten, binnen de Stichting SOME, nagedacht over een oplossing om die plas op een beheersbare en betaalbare manier en passend bij de bedoeling van de plannen weer toegankelijk te maken.

Regie
De regie over de uitvoering van het plan van transformatie is nadrukkelijk in een publiekrechtelijke overeenkomst neergelegd bij de Stichting SOME (Stichting Ontwikkelings Maatschappij Enci-gebied). In het bestuur daarvan zijn alle partijen vertegenwoordigd: ENCI, Provincie, Gemeente, SPA (de omgeving) en Natuurmonumenten. Ook de gemeenteraad heeft daar indertijd ja tegen gezegd.
Dat betekent dat het bestuur van SOME de uitvoering van het Transformatieplan bewaakt en daar besluiten over neemt. Alle partijen, ook de gemeente, kunnen daar hun inbreng leveren binnen een strak geformuleerd aantal spelregels. Die zijn er op gericht voor ieders belang en inzicht ruimte te scheppen en tegelijkertijd de voortgang van het proces overeind te houden.

Speelplas
Binnen SOME is besloten daarom van die zwemplas een ondiepe speelplas voor gezinnen en kinderen te maken.
De toezegging van Natuurmonumenten om de huidige aanpassingen van de plas omkeerbaar uit te voeren met de bedoeling op korte termijn een beheersbare en veilige situatie te scheppen Èn ervaring op te doen met dit concept, is acceptabel, temeer omdat ook de partij SPA (namens de omgeving) hier haar fiat aan heeft gegeven.

Bestemmingsplan
We staan ook op het punt om eindelijk, na een worsteling van jaren, het bestemmingsplan voor het gehele gebied "in verandering" vast te stellen in de gemeenteraad.
Belangrijk toetspunt wordt dan of dat bestemmingsplan in voldoende mate het realiseren van het plan van transformatie mogelijk maakt. Dat is namelijk niet zo eenvoudig, bleek in de 6 jaar dat al aan dit bestemmingsplan gewerkt wordt. In die 6 jaar is toch echt heel veel gedaan, ook zonder vastgesteld bestemmingsplan, dankzij het plan van transformatie en een vaak uitstekende samenwerking binnen de stichting SOME.
In de formulering van het plan van transformatie is op heel veel onderdelen altijd enige speelruimte nagestreefd omdat je in een planperiode van meer dan 10 jaar niet alles in detail kunt vastleggen.
Een bestemmingsplan dat die flexibliteit "vastlegt".... Dat is dus niet gemakkelijk.

We moeten wel door met de uitvoering van dit belangrijke project. De constructieve inbreng van b.v. ENCI is in de tijd duidelijk gelimiteerd: graafwerk kan alleen zolang machines nog beschikbaar zijn en investeringen kunnen en moeten in dit proces plaatsvinden binnen een strakke en coherente planning.

Economie
Dat we nu als stad en als raad meer aandacht voor dit zo belangrijke project hebben is geweldig. Dat is nu ook echt nodig omdat we in de fase komen dat sommige partners, zoals ENCI en Natuurmonumenten de neuzen een beetje anders draaien dan we waren overeengekomen en we de levensvatbaarheid van het gebied moet zeker stellen door belangrijke ontwikkelingen ook daadwerkelijk mogelijk te maken.
Het is een ingewikkeld proces waarbij altijd onderdelen aanleiding zullen geven tot commentaar, zeker omdat veel pas tijdens het proces effectief en duidelijk wordt. 
Belangrijk is, bijvoorlbeeld, dat het de Stichting SOME gaat lukken om in een deel van het gebied, de overgangszone, economisch levenvatbare ontwikkelingen op gang te brengen die zich positief verhouden tot de natuur en recreatie in de groeve. Dat is belangrijk voor het functioneren als publieksplek, om contact te maken met het bedrijventerrein van ENCI Èn omdat voor het onderhoud van de groeve ook geld moet worden verdiend.

Om te zorgen dat op die plek "1 plus 1" drie kan worden, zullen alle partners, ook provincie en stad, input moeten leveren die kijkt naar de langere termijn Èn probeert een Èchte meerwaarde voor stad en regio te realiseren.

Coen van der Gugten.